Zioła lecznicze
Chmiel zwyczajny działanie i zastosowanie
- W lecznictwie stosowane są szyszki chmielowe (owocostany chmielu) oraz otarte z wysuszonych szyszek włoski gruczołowate – lupulina.
- Szyszka chmielu i zawarta w niej lupulina działają uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy oraz zmniejszają napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, a ze względu na gorzki smak, pobudzają też jego czynność wydzielniczą.
- Wykazują nieznaczne działanie estrogenne oraz słabe przeciwbakteryjne.
- Działanie estrogenne wykorzystywane jest w celu hamowania pobudzenia płciowego, a także u kobiet w okresie menopauzy. Wyciągi z chmielu zmniejszają uderzenia ciepła towarzyszące temu okresowi. Związki estrogenne mogą jednak powodować zaburzenia cyklu miesiączkowego kobiet zbierających owocostany, a także reakcje alergiczne skóry. Działanie estrogenne szyszek chmielu jest ciągle kontrowersyjne i wymaga dalszych badań.
- Surowce stosuje się w niepokoju, nadpobudliwości, w trudnościach w zasypianiu i zaburzeniach snu, a także w zaburzeniach trawiennych w celu stymulacji apetytu i zwiększenia sekrecji przewodu pokarmowego.
- Szyszki chmielu znalazły również zastosowanie w przemyśle piwowarskim, a także w kosmetyce. Przy wypadaniu włosów stosuje się zewnętrznie wyciągi z szyszek chmielu. W Europie południowej młode pędy chmielu spożywa się podobnie jak szparagi, natomiast ze starszych łodyg otrzymuje się włókna tekstylne.
Chmiel zwyczajny – Opis
Humulus lupulus L. – Chmiel zwyczajny
Surowiec stanowi dojrzały owocostan chmielu zwyczajnego, zebrany w początkowym okresie dojrzewania, wysuszony w cieniu, w przewiewie. Surowcem są również gruczoły włosków wydzielniczych (lupulina), otwarte w początkowym okresie dojrzewania z żeńskich owocostanów chmielu zwyczajnego.
Szyszki chmielowe (owocostany chmielu) oraz otarte z wysuszonych szyszek włoski gruczołowate – lupulina zawierają: olejek lotny, żywicę, flawonoidy i garbniki. Skład olejku jest zmienny i zależy od pochodzenia surowca. Głównymi składnikami są terpeny i seskwiterpeny: mircen, farnezen, humulen, związki siarki, beta-kariofilen. Żywica zawiera głównie kwasy goryczowe: humulon i lupulon wraz z pochodnymi (gł. metylobutenol). Wśród frakcji flawonoidowej występują głównie: ksantohumnol i pochodne kwercetyny i kemferolu.
Chmiel zwyczajny – Wygląd i pochodzenie
Wieloletnia dwupienna roślina zielna o pędach wijących się, rozpowszechniona w Europie i Środkowej Azji. Jest ot również roślina przemysłowa uprawiana w wielu krajach europejskich, m.in. w Polsce, do celów piwowarskich. Roślina ciepłolubna. Rośnie dziko w zaroślach, nad brzegami rzek, przy płotach, przydrożach. Polska to 5 na świecie producent chmielu.
Długość jego łodygi dochodzi do 8 m (w uprawach do 12 m), jest wijąca, kanciasta, z haczykowatymi włoskami na kantach. Liście 3-5–klapowe o nasadzie sercowatej, grubo ząbkowane, z wierzchu bardzo szorstkie. Kwiaty w kątach liści – męskie zebrane w luźną wierzchotkę, żeńskie – bezokwiatowe, tworzą kwiatostany kotkowate podobne do szyszek.