Porady zdrowotne
Telomery i stres oksydacyjny
Telomery to ważne czynniki, decydujące o procesach starzenia się naszego organizmu, są częściami chromosomu, położonymi na jego końcach. Ich zadaniem jest ochrona przed utratą DNA podczas replikacji. Nazywane są czasem „czapeczkami ochronnymi chromosomów”. Z wiekiem, wraz z kolejnymi podziałami, długość telomerów skraca się i wzrasta ryzyko chorób, na przykład nowotworowych. Komórka z czasem traci zdolność replikacji i w konsekwencji umiera.
Wolne rodniki
Wolne rodniki to atomy lub cząsteczki, które posiadają jeden lub więcej niesparowanych elektronów. Z tego powodu są bardzo reaktywne. Ich obecność w organizmie jest stanem fizjologicznym, mającym wpływ na układ odpornościowy. Dlaczego uważa się je za niebezpieczne? Ponieważ są niestabilnymi molekułami, które stale poszukują brakujących komponentów – elektronów. Wchodzą w reakcje niemal ze wszystkim, z czym się stykają. Prowadzi to do kaskady łańcuchowej i wytworzenia jeszcze więcej takich molekuł. Nadmiar wolnych rodników powoduje stres oksydacyjny. Ten stan sprzyja powstawaniu stanów zapalnych, ma również wpływ na telomery i w konsekwencji przyspiesza starzenie się organizmu.
Namnażanie się wolnych rodników to w głównej mierze skutek spożywania przetworzonej żywności, stosowania wielu leków, używek, zanieczyszczenia środowiska i przewlekłego stresu.
Ratunek: antyoksydanty
W przeciwieństwie do wolnych rodników, antyoksydanty (przeciwutleniacze) są molekułami, które „chętnie” oddają wolne elektrony. W wyniku tej reakcji, wolne rodniki zostają zneutralizowane. Jednym z najważniejszych antyoksydantów w naszym organizmie jest, występujący głównie w wątrobie, glutation. Do przeciwutleniaczy zaliczają się również witaminy, na przykład C, E, A, bioflawonoidy, koenzym Q10, cynk czy selen. W procesie redukcji utleniania duże znaczenie mają też mangan i magnez.
Jesteśmy tym, co jemy!
Podstawą naszych zabiegów o długie życie jest przede wszystkim dieta. Zrównoważona i zawierająca duże ilości antyoksydantów. Najwięcej znajdziemy ich w warzywach, owocach, w ziołach i przyprawach.
Prawdziwe bomby antyoksydantowe to zielona herbata, liście pokrzywy, liście brzozy, owoce dzikiej róży, marchew, ziele pietruszki, szpinak, jarmuż, ziele fiołka, winogrona, owoc borówki, kwiat bzu czarnego, kwiat lipy, ziele szałwii, rumianek, liście melisy.
Odpowiednia dieta to nie tylko antyoksydanty. To dieta, która nie zawiera lub maksymalnie ogranicza produkty wysoce przetworzone.
Należy unikać dużych ilości cukrów i tłuszczów rafinowanych. Wybierajmy tłuszcze tłoczone na zimno, na przykład olej lniany, wiesiołkowy czy z ogórecznika.
Dobrym rozwiązaniem, dla dostarczenia dziennej dawki antyoksydantów, jest przygotowywanie koktajli warzywno-ziołowych. Są pyszne, łatwe w przygotowaniu, można je zabrać w drogę.
Probiotyki
Nie od dziś wiadomo, że prawidłowa flora bakteryjna naszego układu pokarmowego ma wpływ na wiele czynników naszego zdrowia.
Wpływ probiotyków, czyli żywności „czynnościowej” (od greckiego pro bios – dla życia…) na długowieczność opisał Ilja Miecznikow, za co w roku 1908 dostał Nagrodę Nobla. Badania utwierdziły go w przekonaniu, że jeśli w jelicie obecna będzie dostateczna ilość odpowiednich bakterii, wywrą one pozytywny wpływ na nasze zdrowie i znacząco zwiększą szanse na dożycie starczego wieku w dobrej kondycji. Jeśli w jelicie przebywają szkodliwe bakterie, wydzielają one toksyny, które przyspieszają starzenie.
Zgodnie z tezą Miecznikowa, powinniśmy zadbać, by nasze jelito było zasiedlone odpowiednimi, zdrowymi bakteriami. Będą przyczyniać się do utrzymania naszego zdrowia. Będą uniemożliwiały wzrost patogennych drobnoustrojów.
Jak to osiągnąć? Również odpowiednią dietą. Powinniśmy włączyć do niej kiszonki, naturalne, nieprzetworzone jogurty, maślanki i kefiry. Czytajmy etykiety przed zakupem! Prawdziwe jogurty mają w składzie tylko mleko i kultury bakteryjne. Aby bakterie mogły się dobrze czuć w naszym jelicie, powinny dostać odpowiednią pożywkę do wzrostu.
Z pomocą przychodzą znów zioła! Wiele z nich zawiera związki z grupy fruktooligosacharydów (FOS) oraz inulinę. Substancje te nie są trawione przez nasz organizm. Trafiając do jelita, selektywnie stymulują wzrost pożądanych bakterii. Mają też znaczny wpływ na prawidłową gospodarkę hormonalną i immunologiczną. Związki te znajdziemy m.in. w cykorii, korzeniu mniszka, czosnku, porze i w bananach. Najlepiej spożywać susz, na przykład mniszka lub cykorii, w postaci proszku dodawanego do dań, nie poddawanych już obróbce termicznej.
Sen jest lekiem!
Istotnym czynnikiem zdrowia i długowieczności jest sen – nie tylko jego długość, ale i jakość. Dorosła osoba powinna sypiać 7-8 godzin dziennie; powinna co najmniej kilka razy osiągać fazę snu REM, mającą duże znaczenie dla zachowania zdrowia. Możemy spać nawet 12 godzin dziennie i czuć się niewyspanym, a jednocześnie poczuć się rześkim i wypoczętym po 5 godzinach snu. Wszystko zależy od jego jakości.
Rower? Basen? Bieganie?
Sport to zdrowie, ale i dłuższe życie. Oczywiście, w odpowiednim natężeniu. Przetrenowanie też nie jest zdrowe i może nawet wpływać na zwiększenie stresu oksydacyjnego. Badania potwierdzają, że regularny, umiarkowany sport ma bezpośredni wpływ na zwalnianie skracania telomerów w poźniejszym wieku. Jest to ciekawe zagadnienie, opisane w książkach prof. Michaela Fossela. Oprócz wpływu na telomery, sport wyzwala endorfiny i wspomaga rozładowywanie codziennego stresu.
Opanuj stres
Życie w ciągłym napięciu zwiększa stres oksydacyjny, prowadzi do bezsenności, braku aptetytu, naraża nas na wiele chorób. Każdy z nas powienien nauczyć się rozładowywać ten stan. Dla każdego może to być inna metoda: aktywność fizyczna, wyciszenie przy ulubionej muzyce, poświęcenie się swej pasji. Ważne, żeby była skuteczna.
Badaj się regularnie
Przynajmniej raz w roku powinniśmy wykonać komplet badań lekarskich. Poproś swojego lekarza o skierowanie na podstawowe badania, m.in. morfologia krwi, lipidogram, stężenie glukozy.
Trzymaj wagę
Dobra waga to efekt stosowania odpowiedniej diety i codziennej aktywności fizycznej. Pilnuj swojej wagi i obserwuj swoje odbicie w lustrze. Często waga może stać w miejscu lub nawet pokazać więcej kilogramów, mimo diety i ćwiczeń. Jest tak dlatego, że przybywa nam mięśni, które ważą więcej niż tkanka tłuszczowa.
Unikaj używek
Życie w ciągłym napięciu zwiększa stres oksydacyjny, prowadzi do bezsenności, braku aptetytu, naraża nas na wiele chorób. Każdy z nas powienien nauczyć się rozładowywać ten stan. Dla każdego może to być inna metoda: aktywność fizyczna, wyciszenie przy ulubionej muzyce, poświęcenie się swej pasji. Ważne, żeby była skuteczna.
Trenuj umysł
Nie pozwalaj swojemu umysłowi zwolnić tempa. Ucz się języków, graj w szachy, rozwiązuj krzyżówki, rozwijaj zainteresowania. Ćwiczenie pamięci pozwoli na długo zachować sprawność intelektualną.
mgr farm. Paulina Głuchowska – artykuł ukazał się w poradniku Naturalnie Zdrowi nr 11/2019